Zelfstandige worden in België: van A tot Z
De kapitein van je eigen schip, koersend door een oceaan van mogelijkheden. Geen bazen die aan het roer staan, geen vast stramien dat je moet volgen. Helemaal vrij om je eigen richting te bepalen. Klinkt als een spannend avontuur, toch? In België is zelfstandig worden een pad vol uitdagingen, maar ook vol kansen om jezelf te bewijzen en je passie om te zetten in een bloeiende onderneming.
In dit artikel onthullen we alles wat je moet weten om die stap naar zelfstandigheid te zetten en je ondernemersdroom waar te maken. Van de eerste stappen zoals het registreren van je eenmanszaak tot het het navigeren door de administratieve rompslomp. Wij zorgen ervoor dat je goed voorbereid bent. Klaar om deze wondere wereld in te duiken? Let’s go!
Voor de snelle beslissers:
Woehoew, vrijheid! Dat is wellicht het eerste woord dat in je opkomt wanneer je denkt aan een eigen zaak. Het leven als zelfstandige biedt inderdaad een ongeëvenaarde vrijheid en flexibiliteit. Wanneer je gaat ondernemen heb je de kans je eigen visie en ideeën tot leven te brengen. Je bepaalt zelf je werkuren en kiest je eigen klanten en projecten. Kortom: jij maakt alle beslissingen! Deze autonomie kan natuurlijk heel voldoening gevend zijn, vooral als je gepassioneerd bent over wat je doet.
Toch is het leven van een ‘kleine zelfstandige’ niet altijd rozengeur en maneschijn. Je eigen baas zijn betekent immers ook dat het succes van je onderneming volledig afhangt van je eigen inzet en doorzettingsvermogen. Vaak betekent dit lange uren maken (zeker in het begin!) en continu op zoek gaan naar nieuwe klanten, opdrachten en opportuniteiten om je onderneming verder te laten groeien. Financiële onzekerheid is bij de opstart dan ook een realiteit waar veel ondernemers mee te maken krijgen.
En oh ja, je hebt het waarschijnlijk al wel eens gehoord: bij ondernemen komt écht heel wat administratie bij kijken. Denk aan het verkrijgen en beheren van vergunningen, bijhouden van je boekhouding, het opstellen van offertes en facturen en het regelen van je belastingen en sociale bijdragen. Flink aanpassen in vergelijking met het zorgeloze werknemersleventje dus. Gelukkig zijn er tools en professionals die je hierbij kunnen helpen!
Kan ik zomaar zelfstandige worden?
Het korte antwoord? Ja, natuurlijk! Het lange antwoord? Wel, zo simpel is het nu ook weer niet… Er zijn namelijk bepaalde voorwaarden waaraan je moet voldoen voordat je zelfstandige kunt worden in België. Hoewel deze meestal geen echte hindernis vormen, zetten we ze hieronder toch kort voor jou uiteen.
Persoonsgebonden voorwaarden
Om te beginnen zijn er enkele persoonsgebonden voorwaarden.
Zo moet je:
- Handelingsbekwaam zijn. Deze voorwaarde geldt ook wanneer je bijvoorbeeld vennoot wilt worden in een bestaande vennootschap.
- Meerderjarig zijn (18 jaar of ouder)
- Al je burgerrechten bezitten. Bij een strafrechtelijke veroordeling kan je geen zelfstandige activiteit uitoefenen tijdens je straf.
Diploma's en vergunningen
Naast de algemene verplichtingen die gelden voor alle zelfstandigen, bestaan er tot slot nog bijzondere formaliteiten voor bepaalde categorieën van zelfstandigen. Hiermee doelen we onder andere op bepaalde ondernemersvaardigheden of voorwaarden voor het uitoefenen of het voeren van een titel van een vrij beroep of een dienstverlenend intellectueel beroep. Tot slot kan het zijn dat je voor jouw activiteit bepaalde vergunningen of machtigingen nodig hebt.
Wat heb je allemaal nodig om zelfstandige te worden?
Buiten een goed idee, een gezonde dosis geduld en veel doorzettingsvermogen, bedoel je? Wel… veel hangt af van de ondernemingsvorm waarvoor je opteert! Laat ons in dit artikel inzoomen op de meest flexibele, laagdrempelige ondernemingsvorm voor startende ondernemers: de eenmanszaak.
Ondernemingsnummer
Voor een eenmanszaak moet je allereerst een ondernemingsnummer aanvragen bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Je ondernemingsnummer is een uniek identificatienummer dat je nodig hebt voor alle verdere administratieve en fiscale verplichtingen.
Btw nummer
Vervolgens moet je het btw nummer van jouw onderneming activeren. Als zelfstandige moet je in principe immers btw aanrekenen op je facturen. Stuur je al facturen voordat je een btw nummer hebt gekregen? Vermeld dan tijdelijk ‘btw-nummer in aanvraag’ op je factuur.
Sociaal verzekeringsfonds
Daarnaast zijn er enkele wettelijke en administratieve verplichtingen die je moet nakomen. Zo dien je je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en... jawel, moet je per kwartaal sociale bijdragen betalen. Vervelend, die sociale bijdragen? Ja, maar wel essentieel voor je sociale zekerheid! Ze geven je namelijk recht op gezinsbijslag, wettelijk pensioen, terugbetaling van medische kosten en uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid. Als zelfstandige in bijberoep blijf je trouwens gewoon beschermd via je statuut als werknemer. Door je sociale bijdragen als zelfstandige in bijberoep te betalen, help je dus mee om collega-zelfstandigen te beschermen. Lekker solidair!
Ondernemingsplan
Tot slot is het belangrijk om je goed voor te bereiden op de financiële aspecten van zelfstandig worden. Denk om te beginnen bijvoorbeeld aan het opstellen van een realistisch businessplan. Een goed onderbouwd financieel plan helpt je om je doelen helder te stellen en geeft je een beter inzicht in de haalbaarheid van je onderneming. Misschien heb je voor jouw activiteit ook een startkapitaal nodig? Tot slot besteed je best ook aandacht aan het beheer van je boekhouding en belastingen. Een goede boekhouder is écht goud waard, geloof ons nu maar!
Wat zijn de kosten om zelfstandige te worden?
Kosten eenmanszaak
De kosten voor de oprichting van een eenmanszaak zijn beperkt. Al vanaf een kleine 200 euro kan een erkend ondernemingsloket alles voor jou in orde brengen. Typisch zien de kosten er ongeveer als volgt uit:
Inschrijving in de Kruispuntbank voor Ondernemingen: 105,50 euro.
Activatie btw-nummer: 72,60 euro.
Voor de aansluiting bij een ziekenfonds betaal je meestal niets.
Daarnaast zijn er nog andere kosten, zoals die voor je professionele zichtrekening en je aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds. Tot slot kan het voor jouw activiteit nuttig zijn om bepaalde verzekeringen te sluiten. Hiervoor ga je best ten rade bij een verzekeringsagent!
Kosten vennootschap
Wil je op termijn een vennootschap oprichten, dan loop je wel tegen wat extra kosten aan. Zo moet je bij de oprichting van een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (zoals een NV of een BV) verplicht langs de notaris gaan. Daarnaast zijn er ook kosten verbonden aan de publicatie van de oprichtingsakte in het Belgisch Staatsblad.
De kosten die je in dit geval maakt, variëren uiteraard per vennootschapsvorm en zijn afhankelijk van de bijbehorende administratieve formaliteiten (denk aan het UBO- en aandelenregister, etc.) en de mate waarin je zelf taken bepaalde taken uitvoert. Jouw sociaal verzekeringsfonds helpt je hiermee op weg!
Welke beroepen kun je als zelfstandige doen?
Alle beroepen! Als zelfstandige heb je namelijk de volledige vrijheid om je eigen pad te kiezen en te werken in diverse beroepen. Denk bijvoorbeeld aan creatieve beroepen zoals grafisch ontwerper, fotograaf of copywriter. Je kan ook diensten aanbieden, zoals accountant, consultant of marketeer. Technische vakmensen, zoals loodgieters en elektriciens, kunnen uiteraard ook als zelfstandige werken. Daarnaast zijn er tal van mogelijkheden in de zorgsector, bijvoorbeeld als fysiotherapeut of coach.
Voor sommige beroepen moet je in België zelfs wettelijk verplicht als zelfstandige werken, bijvoorbeeld als advocaat. Kortom, de opties zijn eindeloos en er zijn in principe geen beroepen die je niet als zelfstandige mag uitoefenen.
Hoeveel mag je verdienen als zelfstandige zonder belasting te betalen?
Personenbelasting
Voor je jezelf rijk begint te rekenen: in België wordt je volledige inkomen als zelfstandige in principe belast. Bij de berekening van je belastingen wordt wel rekening gehouden met verschillende factoren, zoals je persoonlijke situatie, je gezinssamenstelling en eventuele andere inkomsten. Iedereen die aan de personenbelasting onderworpen is, heeft ook recht op een belastingvrije som. Dat betekent dat voor een deel van je belastbare inkomsten een vrijstelling verleend wordt. De belastingvrije som bedraagt in 2024 10.570 euro. Blijf je onder dit bedrag? Dan betaal je in de praktijk dus geen belastingen.
Social contributions
Naast belastingen betaal je ook per kwartaal sociale bijdragen. Deze worden berekend op basis van:
Je jaarlijks netto belastbaar beroepsinkomen. Door je beroepskosten te verhogen of verlagen, kan je de sociale bijdragen dus beïnvloeden. Vraag zeker hulp aan een boekhouder of gecertificeerd accountant, die jou kan adviseren wat fiscaal de meest interessante strategie is.
Je statuut (zelfstandige in hoofdberoep of bijberoep). Als zelfstandige in bijberoep betaal je 20,5% aan sociale bijdragen als je netto belastbaar inkomen minstens 1.865,45 euro bedraagt. Blijf je onder dit bedrag? Dan hoef je niets te betalen! Voor zelfstandig
Onbelast bijverdienen
De overheid heeft voor niet-zelfstandigen enkele fiscale gunstregimes in het leven geroepen, zoals bijvoorbeeld de flexi-jobs, het verenigingswerk, of activiteiten verricht via een erkend deelplatform.
Hoewel de modaliteiten van deze gunstregimes verschillen, hebben ze één gemeenschappelijke deler: wanneer je aan de voorwaarden voldoet, betaal je weinig belastingen. Zeker de moeite om verder te onderzoeken met jouw boekhouder!
Klaar voor een vlotte, digitale oprichting?
Book a call with a start-up advisor
Klaar voor een vlotte, digitale oprichting?
Book a call with a start-up advisor
Hoeveel dagen verlof kan je nemen als zelfstandige?
Vakantiedagen
Als zelfstandige bepaal je zelf hoeveel verlofdagen je neemt. Klinkt fantastisch, toch? Elke medaille heeft natuurlijk zijn keerzijde. Er zijn namelijk geen wettelijke regels die je tijdens je vakantieperiode (financiële) bescherming bieden, zoals dit bij werknemers het geval is. Tijdens je verlof als zelfstandige heb je dan ook geen inkomsten. Een stevige streep door je eigen rekening…
Als kleine zelfstandige kan je bovendien in veel gevallen niet terugvallen op een team van collega’s dat jouw taken overneemt. Je moet dus zelf inschatten hoeveel dagen je kunt missen zonder dat dit de inkomsten of klanten van je eigen zaak schaadt. Maar eens het dan eindelijk zo ver is: vergeet vooral niet met volle teugen te genieten!
Krijg je vakantiegeld als zelfstandige?
Als zelfstandige krijg je helaas geen vakantiegeld.
Krijg je een invaliditeitsuitkering als zelfstandige?
Als arbeidsongeschikte zelfstandige kan je in aanmerking komen voor een uitkering voor arbeidsongeschiktheid. Hiervoor moet je wel aan enkele voorwaarden voldoen.
aangesloten zijn bij een ziekenfonds;
een wachttijd van 6 maanden doorlopen hebben;
je sociale bijdragen netjes betaald hebben (of een vrijstelling genieten);
het getuigschrift van arbeidsongeschiktheid door je arts laten invullen en ondertekenen;
het getuigschrift van arbeidsongeschiktheid aan je ziekenfonds bezorgen binnen de 7 dagen.
Je wordt vergoed als de periode van arbeidsongeschiktheid langer dan 7 dagen duurt. Je ziekenfonds kent je dan een dagvergoeding toe, die afhankelijk van je persoonlijke situatie kan variëren tussen de 45 en 80 euro.
Een onderneming oprichten via Bizantium
An new company in 3 steps
Bizantium verzamelt alle informatie in een intuïtieve flow, genereert de nodige documenten en houdt alle partijen op de hoogte met realtime updates. Wanneer het dossier compleet is, wordt de oprichting met een digitale volmacht voltooid bij de notaris.
- Collecting data
- Generating documents
- Oprichting bij notaris
werkdagen
ondernemingen opgericht
digitaal
jaar ervaring
Deze al gelezen? Relevante content voor startende ondernemers
De Reprobel aangifte anno 2024: izili by reprobel
Heb je recent deze brief in de bus gekregen? Na de oprichting ontvangt elke ondernemer een brief van Reprobel met een verzoek tot betaling van
Een bv oprichten in 5 stappen
Om een besloten vennootschap op te richten heb je 3 zaken nodig: de nodige juridische en financiële documenten, een professionele bankrekening, en een (al dan
Een vennootschap oprichten
Vooraleer je aan de slag kan als zelfstandige, moet je een onderneming oprichten. In grote lijnen heb je twee keuzes: met een éénmanszaak starten of
EN 
NL