Vooraleer je aan de slag kan als zelfstandige, moet je een onderneming oprichten. In grote lijnen heb je twee keuzes: met een éénmanszaak starten of meteen een vennootschap oprichten.
Opteer je voor een vennootschap? Dan moet je nog bepalen welke vennootschapsvorm het best bij jouw situatie past. Er zijn namelijk verschillende soorten vennootschappen waaruit je kan kiezen. De wettelijke vereisten qua oprichting en boekhouding hangen dan ook af van deze juridische vorm. Je leest er hieronder alles over!
Nog niet zeker over je keuze? Check dan zeker onze gratis simulatietools, die bepalen welke ondernemingsvorm het best bij jou past en welk dagtarief je als freelancer moet hanteren om je huidige loonpakket te behouden.
Wat is een vennootschap precies?
De gemakkelijkste manier om uit te leggen wat een vennootschap precies is, is om de vergelijking met een éénmanszaak te maken.
Een vennootschap wordt namelijk ook wel ‘een onderneming met rechtspersoonlijkheid’ genoemd. Dat betekent dat, in tegenstelling tot een éénmanszaak, een vennootschap op juridisch vlak een aparte eenheid is en op zichzelf handelt.
Voordelen
Dankzij deze rechtspersoonlijkheid geniet je na de oprichting van een vennootschap (meestal) van beperkte aansprakelijkheid: je privé vermogen is juridisch afgescheiden van het vermogen van je zaak. Een schuldeiser zal bij een faillissement dus geen beroep kunnen doen op jouw persoonlijke spaarrekening. Bij een éénmanszaak is dat wel het geval: je opereert met onbeperkte aansprakelijkheid.
Op fiscaal vlak heb je met een vennootschap meer vrijheden. Zo kan je een dividendpolitiek naar keuze voeren, of een liquidatiereserve aanleggen om financiële middelen na enkele jaren fiscaal vriendelijk uit je vennootschap te trekken. De regels hieromtrent zijn wettelijk vastgesteld, sommige zaken moeten worden vastgelegd in de statuten van je vennootschap.
Ook voor ondernemers die al ondernemingspartners hebben is een vennootschap the way to go. Er kunnen bij de oprichting namelijk meerdere bestuurders in de statuten opgenomen worden. Zo kunnen de aandelen van de vennootschap naar keuze verdeeld worden.
Sinds 2019 bestaat er nieuwe wetgeving waardoor je voor de oprichting van een vennootschap geen minimum startkapitaal meer nodig hebt (buiten voor een nv). Dat werd vervangen door een ’toereikend vermogen’ bij oprichting. Je bewijst dat toereikend aanvangsvermogen in je financieel plan.
Nadelen
Het oprichten van een vennootschap heeft natuurlijk ook nadelen. Zo wordt een vennootschap (met uitzondering van een maatschap) steeds via een authentieke akte opgericht (een éénmanszaak wordt met een onderhandse akte opgericht).
Om zo’n akte te laten verlijden, zal je bij een notaris moeten passeren. Wanneer je dossier compleet is, zal de notaris je oprichtingsakte neerleggen en is je vennootschap officieel opgericht. Met andere woorden: de notaris zal je oprichtingsakte openbaar maken in het belgisch staatsblad. Aan deze procedure hangt een hoger prijskaartje dan aan oprichtingen met onderhandse akten.
Een financieel plan opstellen is, zoals hierboven al vermeld, een verplichting voor de oprichting van een vennootschap. Wettelijk gezien moet dat volgende elementen bevatten:
Een overzicht van alle financieringsbronnen;
De openingsbalans;
De verwachte balans na 12 en 24 maanden;
De begroting van inkomsten en uitgaven op twee jaar;
Een beschrijving van de hypotheses voor de schatting van omzet en rentabiliteit;
De gegevens van je financieel adviseur (als je er een hebt).
Het oprichten van een vennootschap is dus duurder – het beheren ervan ook. Dat komt onder andere door het feit dat je een dubbele boekhouding moet voeren en er meer administratieve verplichtingen zijn.
Vier vennootschapsvormen
Sinds de komst van het vernieuwde Wetboek van Vennootschappen in mei 2019 bestaan er nog vier basisvennootschapsvormen: de besloten vennootschap of bv, de naamloze vennootschap of nv, de coöperatieve vennootschap of cv en de maatschap.
Hierop gelden twee uitzonderingen: de commanditaire vennootschap of comm. v., en de vennootschap onder firma of VOF zijn beiden specifieke vormen van een maatschap.
Tot slot kan je ook nog een vereniging zonder winst of vzw oprichten. Het grote verschil met een vennootschap is dat een vzw een ‘belangeloos doel’ voor ogen heeft en daarom de gemaakte winsten niet mag uitkeren aan vennoten. Geen aparte rechtspersoonlijkheid nodig? Dan kan een feitelijke vereniging al volstaan.
Besloten vennootschap
De bv, voorheen bekend als de bvba, is de meest gangbare juridische vorm voor kleine en middelgrote ondernemingen. Veel ondernemers geven de voorkeur aan deze structuur vanwege de duidelijke statuten, die kunnen worden aangevuld met opties voor extra flexibiliteit.
Het is ook mogelijk om alleen een bv op te richten, waarbij er geen minimumkapitaal vereist is. Je moet wel over voldoende aanvangsvermogen beschikken, een financieel plan opstellen en een notariële akte laten opmaken.
Bovendien biedt de bv een vrije structuur voor aandeelhouders, waardoor je anderen bij je onderneming kunt betrekken indien gewenst. In dat geval dien je echter wel een aandelenregister bij te houden.
De term “besloten vennootschap” verwijst naar de beperkte mogelijkheden om aandelen over te dragen. Hoewel deze term niet meer in de naam voorkomt, biedt een bv nog steeds beperkte aansprakelijkheid en biedt het bescherming tegen mogelijke schuldeisers.
Naamloze vennootschap
De nv is de optimale juridische structuur voor grote bedrijven. Droom je van een grootse onderneming? Met een nv kun je in de toekomst ook naar de beurs gaan.
Een nv kan worden opgericht met slechts één aandeelhouder of vennoot, maar in ieder geval vereist het een aanzienlijk startkapitaal van minstens €61.500.
Coöperatieve vennootschap
Zoals de naam suggereert, is een coöperatieve vennootschap een sociale onderneming. In een cv staat het gemeenschappelijke doel van de deelnemende coöperanten centraal, in plaats van winstbejag. Denk bijvoorbeeld aan een cv voor een groepsaankoop van energie.
Binnen een cv werken vennoten samen terwijl ze hun aansprakelijkheid beperken tot hun eigen inbreng. Het in- en uitstappen van vennoten is eenvoudig, en sociale ondernemingen kunnen bepaalde voordelen van de overheid genieten, zoals fiscale gunstregelingen.
Maatschap
Ten minste twee personen of vennoten zijn betrokken bij de oprichting van deze vennootschap en dragen financieel of op andere wijze bij om gezamenlijk hun vermogen te laten groeien.
Deze ondernemingsvorm is uniek onder de vennootschapsvormen omdat ze geen rechtspersoonlijkheid heeft.
Hoeveel startkapitaal heb je nodig?
Voor bepaalde vennootschappen heb je een startkapitaal nodig. Een vast bedrag zoals voor de hervorming van de vennootschappen is niet meer verplicht, buiten voor de nv. Je moet wel via een financieel plan de haalbaarheid van je bedrijf toelichten, inclusief het budget dat je nodig hebt om de eerste twee jaren te overbruggen. Dat is dan het bedrag dat je moet inbrengen als eventuele startkapitaal.
Vennootschap oprichten: vereisten
Om goed voorbereid aan de oprichting van een vennootschap te beginnen, hou je best rekening met onderstaande vereisten.
Bankattest aanvragen
Om een vennootschap op te richten, moet je een professionele bankrekening openen.
Na het storten van het eventuele startkapitaal op een geblokkeerde professionele bankrekening, moet je een bankattest aanvragen en het aan de notaris bezorgen. Dat attest bevestigt dat het startkapitaal geblokkeerd werd.
Documenten
Vooraleer de notaris je oprichtingsakte neer kan leggen, heeft hij volgende documenten nodig:
Bankattest;
Financieel plan;
Samenstellingsopdracht;
Volmacht.
Sociaal verzekeringsfonds
Als zelfstandige sta je zelf in voor het betalen van je sociale bijdragen. Daarom moet je aangesloten zijn bij een sociaal verzekeringsfonds.
Vennootschap oprichten: prijs
Een vennootschap oprichten kost geld. Het totale prijskaartje is een optelsom van volgende zaken:
Ereloon van de notaris;
Registratiekosten belgisch staatsblad;
Inschrijving KBO;
Btw nummer activatie;
Opstellen financieel plan;
Genereren juridische documenten;
Kost van oprichting.
De oprichting van een bv zal je gemiddeld zo’n €2.400 kosten. Alle oprichtingskosten zijn volledig aftrekbaar als beroepskost.
NL 
EN